Σκέψεις

...Πηδάμε από στόχο σε στόχο, από γεγονός σε γεγονός, πηδήματα πότε μικρά πότε μεγάλα, αφήνοντας κενά ανάμεσά τους, θυσίες στην αναμονή και στην ελπίδα. Όμως προσγειωνόμαστε πάντα σε λάθος μέρος ή σε λάθος χρόνο. Κατά τη διάρκεια του άλματος ο χρόνος μας έχει ήδη περάσει και οι τόποι έχουν αλλάξει. Μια σπασμένη αλυσίδα η ζωή μας, που προσπαθούμε να ενώσουμε με παλιοσύρματα για να μη χάσουμε τη συνέχεια.

Και οι άλλοι εξακολουθούν να κυλάνε ασταμάτητα. Ποτάμια από ακρίδες που αφήνουν πίσω τους νεκρό τοπίο.

...Tώρα, εκλιπαρώ την αγνότητα να με ξαναδεχθεί στους κόλπους της, υποκριτικά υποσχόμενος, ότι θα κατασκευάσω ένα είδωλο, ένα σκιάχτρο, που θα της μοιάζει.

Οραματίζομαι την αγκαλιά μιας αρκούδας, που στον ύπνο μου θα με ζεστάνει ή θα με φάει.

...Σαν μόνη αναγκαιότητα, παραδέχομαι ακόμα, πως πρέπει ο δημιουργός ακολουθώντας τη φύση του και όχι προβάλλοντάς την, να κατοχυρώσει μία θέση, απ’ όπου θα μπορεί να στέκεται και να παρατηρεί τον κόσμο και να τον παρατηρεί μ’ ένα βλέμμα υγρό, το οποίο, όπου προσηλωθεί να αφήνει τα ίχνη του.

Να λεκιάζει ανεξίτηλα τον κόσμο με τις εκκρίσεις του.

...Εμείς ραβδοσκόποι εκ πεποιθήσεως, θα συνεχίσουμε να ψάχνουμε για κρυφές πηγές έμπνευσης, πριν η ανάγκη μας κάνει να ξεδιψάμε με εμφιαλωμένο νερό.

...Σε ποιόν απευθυνόμαστε; Ποιανού το καλό θέλουμε και με ποιο δικαίωμα; Ποιον καταλύτη θα ανακατέψουμε με τα πράγματα της στιγμής μας ώστε να πετρώσουν, να πετρώσει ο χρόνος και αυτή η μάζα να πάρει την δική μας μορφή!

...Ζούμε, βλέπετε, σε μια στιγμή που ο καλλιτέχνης, είναι σαν το ψάρι που σπαράζει ανέλπιδα στην κουβέρτα της βάρκας ή στον πάγκο της αγοράς και κοιτάει να πιαστεί από την άκρη κάποιου ελεύθερου ακόμα σκοινιού, αν τέτοιο υπάρχει, για να μην βουλιάξει στο πέλαγος της αδιαφορίας, του συμφέροντος και των αριστουργημάτων του παρελθόντος.

H τέχνη εξημερώνει τον άνθρωπο και με την αισθητική της συγχωρεί, έστω και αν πραγματεύεται τον πόλεμο, τον θάνατο ή την αδικία.

Έστω και αν μορφάζει και αν κραυγάζει και αν επιτίθεται κι αυτό αποδυναμώνει τις κοινωνικές αντιδράσεις. Να έχω; Να μην έχω τύψεις;

...Η παγκόσμια τέχνη όλων των εποχών είναι μια δημόσια τράπεζα,απ’ όπου καθένας μπορεί να δανειστεί για να καλύψει τις ανάγκεςτης στιγμής του. Κάποτε όμως, αυτά τα δανεικά πρέπει να επιστραφούνμε τους ανάλογους τόκους.

Αυτοί οι τόκοι είναι η δική μας συνεισφορά στην υπόθεση της τέχνης.

Όση ανάγκη κι αν έχει η ψυχή μου από μερικές στιγμές αδιαφορίας για το τι γίνεται γύρω της, αισθάνομαι ότι δεν έχω το δικαίωμα, το χρόνο ίσως να της τις παραχωρήσω. Και είναι η καρδιά μου σαν ένα ελεεινό ματωμένο πατσαβούρι που το τραβολογούν στους δρόμους αδέσποτα σκυλιά.

...Είμαι πια βέβαιος ότι κανένα έργο τέχνης δε θα μπορέσεινα αλλάξει ένα έστω μικρό κομμάτι της ύπαρξής μας αν δεν ξεπεραστούν οι συνθήκες της συνάντησής μας μαζί του και δεν εγκατασταθεί μέσα μας συνειδητά ή ασυνείδητα ώστε να το κουβαλάμε πάνω μας. Να γίνουμε τελικώς εμείς οι ίδιοι το ιδεώδες μουσείο, όπου, το έργο συνεχώςθα εκτίθεται.

...Βρίσκομαι αιωρούμενος πάνω από ένα βάραθρο, μεταξύ ενός παρελθόντος που δεν με αφορά και ενός μέλλοντος που δεν κατανοώ πάντα. Και που πιθανότατα να μη με θέλει.

Ούτε μέλλον ούτε παρελθόν. Με την ευθύνη μόνο, του φευγαλέου παρόντος.

...Θέλω όταν προσπαθώ να κάνω τέχνη να ξεχνάω την ανθρώπινη δυστυχία γιατί η δυστυχία είναι δυνατότερη από την τέχνη.

Αν δεν δημιουργήσουμε, αν δεν κατασκευάσουμε μια δικιά μας εσωτερική ειρήνη, αν δεν κλείσουμε, για λίγο έστω τα μάτια, μπροστάστην αθλιότητα, είμαστε χαμένοι. Και καθώς δε μπορούμε…

...Ανάθεμα στη γνώση και στην πληροφόρηση. Ανάθεμα στα ταξίδια που μας κάνουν να καταλαβαίνουμε τον υπόλοιπο κόσμο και νατον θαυμάζουμε ή και να τον ζηλεύουμε. Ανάθεμα στην πρόοδο και τα καλά της, ανάθεμα στον πλούτο που αποδυνάμωσε τις επιθυμίες μας, ανάθεμα στο όχι και στο μη που έπνιξαν την τρέλα μας στη γέννησή της, ανάθεμα στην αγάπη που μας ευνούχισε.

...Έρχεται μια ώρα που καταντάει κουραστικό, αποκαρδιωτικότο συνεχές «κοσκίνισμα» των γεγονότων που συνεχώς σε εξαπατούν και σου μορφάζουν.

Και τότε καταφεύγεις στο όνειρο ή στον μύθο, στην ιστορία σε πράγματα διαχρονικά, ντύνοντάς τα με τη στολή του σήμερα, γιατί αυτό το σήμερα θα σε διασώσει, αν διασωθείς.

...Βλέπω την σύγχρονη τέχνη σαν ένα σπαράσσον ον, που ψάχνει απεγνωσμένα να βρει ένα πρόσωπο, γι’ αυτήν την απρόσωπη ή πολυπρόσωπη κοινωνία στην οποία σήμερα ζούμε. Και θεωρώ ότι η προσπάθεια της ανεύρεσης, είναι πιο σημαντική από την αποκάλυψη μιας μορφής που θα μπορούσε πράγματι να αντιπροσωπεύει την στιγμή μας.

Πιο πολύ με ενδιαφέρει δηλαδήη αγωνία από την λύτρωση, εκτός και αν η ίδια η προσπάθεια είναι τελικώς η μορφή.

...Βεβαίως οι προθέσεις δεν δικαιώνουν το αποτέλεσμα, όμως, λέω εγώ, ότι οι προθέσεις είναι πράγμα ιερό. Και αν αποτυγχάνουμε, ας όψεταιη φύση που δεν μας έδωσε την ικανότητα να μετατρέπουμε τις προθέσεις μας αυτομάτως σε αποδεικνυόμενες καταστάσεις, σε ακριβή αντικείμενα.

...Η αλήθεια δεν έχει ανάγκη σώνει και καλά τη μαρτυρία. Έχει μια περίεργη δύναμη που επιβάλλεται σαν αίσθηση, σαν μια αύρα που διαπερνά και εσένα και τις πράξεις σου και μέσω των πράξεών σου,τους άλλους.

...Προσπαθώ ακόμα να διασώσω, να διασωθώ. Προσπαθώ να διαψεύσω το γεγονός ότι η ώρα που έφτιαξα το πρώτο προσωπικό μου έργο ήταν και η ώρα του θανάτου μου.Πάρα πολλοί από τους πιο σπουδαίους καλλιτέχνες την ώρα που υπέγραφαν το πρώτο τους αριστούργημα, υπέγραφαν μαζί και την καταδίκη τους. Τον ένδοξο θάνατό τους.

...Ο καλλιτέχνης οφείλει να ερεθίζει συνεχώς και να μην αρκείταιστο να ικανοποιεί ανάγκες. Το πάθος δεν έχει καμιά σχέση με τις ανάγκες. Τις ξεπερνά συντριπτικά. Το πάθος είναι έμπνευση και συχνά διαστροφή.

Η τέχνη είναι και τα δύο. Δεν είναι ούτε ευτυχία ούτε δυστυχία ούτε πείνα ούτε κορεσμός, αλλά ένα είδος παράξενης ισορροπίας. Μιας ισορροπίας πρόσκαιρης και αμφίβολης, πάντως διαφορετικής απ’ ότι περιμέναμε.

Η τέχνη είναι αλλιώς...

Η τέχνη δεν εκφράζει αισθήματα, παράγει αισθήματα, αν είναι τέχνη.

Η Τέχνη είναι ένα πνεύμα που διαπερνά τις πράξεις μας και αφήνει πίσω του για τους άλλους, πότε ίχνη ορατά και ανιχνεύσιμα και πότε αόρατα και φευγαλέα.

Τα πρώτα χρειάζονται για την καταγραφή και την ανάγνωσητης ιστορίας, τα δεύτερα για την δημιουργία της.

Προτείνω την συνεχή περιπλάνηση μέσα στα ερείπια της πόλης,την ατέλειωτη αναζήτηση τροφής στην εγκαταλελειμμένη ύπαιθρο,τη συντροφιά με τους λύκους.

...Όμως οι εικόνες οι παλιές εξακολουθούν να οδηγούν τα βήματά μας,τα αισθήματά μας, τις αποφάσεις μας κι ας μην το ξεχνάμε.Δεν θα κάνουμε ποτέ πρωτοποριακή τέχνη όσο η παιδική μας ηλικία θα προηγείται της ωριμότητάς μας…

...Όταν ζητιανεύαμε το ψωμί, μας το αρνιόντουσαν. Τώρα που το ψωμί το αποφεύγουμε γιατί μας παχαίνει γέμισαν οι δρόμοι φούρνους. Φοβάμαι πως δεν θα μας ξαναδοθεί πια ποτέ η χαρά της πείνας. Ευτυχώς μας μένει η νύστα σαν ύστατο αγαθό.

Ας μη παρεξηγηθώ όμως και πάλι. Οι φίλοι μου πρέπει να καταλάβουν ότι, όταν μιλάω εγώ, μιλάει ο καλλιτέχνης, ο διψασμένος για έμπνευση, και όχι ο παπάς, ο κοινωνιολόγος, ο πολιτικός ή ο φιλάνθρωπος…

Δεν είμαι σίγουρος αν η τέχνη πρέπει να πετιέται στα μούτρατου αδιάφορου. Καλύτερα να παραμένει μυστικιά, κρυφή.Να την πλησιάζεις με δυσκολία, ψάχνοντας, ρωτώντας, ακολουθώντας μικρά αβέβαια μονοπάτια. Πληρώνοντας στην ανάγκη διόδια.

...Να συνδυάσουμε το rougeanglais με την αϋπνία και πιθανώς μετο απότομα κοίταγμα. Να βρεθούν οι αναλογίες της κούρασης και να μαζευτούν με άλλο τρόπο τα χαρτιά, με άλλο ρυθμό. Να τρώγεται ένα μέρος από τα αντικείμενα των μηχανουργείων κι αυτό σε σχέση μετις τρεις διαστάσεις ή έστω με τις δύο. Να μπορεί ο βοηθός του μηχανικού να αγκαλιάσει τα πιν-απ γκερλς.

Κανένας περίπατος δεν πρέπει να μένει χωρίς αμοιβή…

...Εξάλλου πιο πολύ με τρέφει η αμφιβολία σας από τον θαυμασμό σας.

Γι’ αυτό προσπαθώ να κρατάω ζωντανή την αμφισβήτηση.

Η συνέπειά μου είναι η συνεχής αναζήτηση μιας εικόνας που να συμπίπτει με την εκάστοτε πραγματικότητα.

Αν η ζωή αλλάζει συνεχώς, πώς να μείνω ο ίδιος. Κι αν ουσιαστικά η αλλαγή είναι φαινομενική, πως ν’ αλλάξω;...

...Γιατί το θαύμα ξεπερνά πάντα τις αιτίες που το προκαλούν...

Η τέχνη είναι σαν το σκυλί, σαν το παιδί. Όπως τη μάθεις κάνει...

...Κοίταξε. Τα πράγματα δεν εξηγούνται με μια συζήτηση ούτε ποτέ δικαιώνονται από ένα έργο.

Το έργο πρέπει να ξεπερνά το γιατί. Μην περιμένεις απάντηση.

΄Ελπιζε γοητεία...

...Αν μπορούσε το έργο μου να είναι ισοδύναμο με κάποια ξαφνιάσματα, με κάποια ακουμπήματα, με κάποιους ανεξήγητους φόβους, με κάποιες μοναξιές...

...Το έργο μας θα κριθεί όταν αυτοί που με την αγάπη τους μας κομματιάζουν θα έχουν εκλείψει και όταν εμείς, δε θάχουμε πια τη δυνατότητα να τους προδώσουμε...

...Θα ήθελα στο τέλος, να με θυμάστε σαν έναν άνθρωπο που αιμορραγεί μπροστά σε γεγονότα που δεν μπορεί να επηρεάσει, που κλαίει για ικανότητες που αχρηστεύονται, που θυμώνει δικαίως ή αδίκως μπροστά σε έναν κόσμο που δεν κατανοεί και μ’ έναν Θεό που δεν αναγνωρίζει, γιατί δεν έτυχε ποτέ να τον συναντήσει. Έναν άνθρωπο που...κι όμως.

Μετά από χρόνια αναγκαίας περιπλάνησης σε χαραγμένα ήδη μονοπάτια, τώρα ιχνηλατώ τα βήματά μου και χαρτογραφώ τις πλάνες μου και τις εμμονές μου. Αναζητώ τη δροσιά στη σκιά του ίδιου του σώματός μου...